Mniszek lekarski

(zbiór od 20 kwietnia do 13 maja)

Pod koniec kwietnia trudno nie zauważyć eksplozji żółtego koloru na łąkach, pastwiskach. To mniszek lekarski usilnie tępiony przez miłośników nieskazitelnych trawników. A warto wiedzieć, że jest to jedna z najskuteczniejszych roślin zielarskich, która wspomaga leczenie wielu chorób.

Skład:

Korzenie mniszka zawierają związki gorzkie, trójterpeny, fitosterole, żywicę, cholinę, gumy roślinne, inulinę (do 40%), kwasy organiczne.
Kwiaty: luteinę, witaminy, sole mineralne, flowonoidy, związki gorzkie.
Liście: witaminy, sole mineralne, związki gorzkie, fotosterole, flawonoidy, olejek eteryczny, związki cukrowe, żywice, trójterpeny, fenolokwasy.

Zbiór

W lecznictwie wykorzystujemy wszystkie części rośliny. Wczesną wiosną lub jesienią wykopujemy korzenie, w kwietniu i maju zbieramy młode listki i główki kwiatów, będące w początkach lub pełni kwitnienia. Zbiór najlepiej przeprowadzić przed południem w suchy, słoneczny dzień.

Zastosowanie:

Mniszek lekarski ma szerokie zastosowanie w leczeniu chorób wątroby i woreczka żółciowego, nerek, trzustki i śledziony. Ponadto stosowany jest przy złej przemianie materii, na zaparcia, w dnie moczanowej i reumatyzmie, we wczesnej fazie cukrzycy, przy nadciśnieniu i chorobach skóry. Doskonale oczyszcza organizm z toksyn.

Zastosowanie w kosmetyce:
Zioło jest dodawane do kremów i płynów do pielęgnacji skóry suchej, starzejącej się, ziemistej.

PRZEPISY

Syrop z kwiatków mniszka lekarskiego

450 kwiatów mniszka 

5 szklanek wody

cytryna

750 g cukru

Zebrane główki kwiatów rozkładamy na białym papierze lub prześcieradle, alby nieproszeni goście (muszki, robaczki) opuściły kwiaty. Następnie przekładamy do pojemnika, zalewamy zimną, najlepiej źródlaną wodą, dodajemy dobrze wyszorowaną, pokrojoną w plastry cytrynę, usuwając z niej pestki. Odstawiamy na 5 godzin, po czym gotujemy przez 30 minut na wolnym ogniu pod przykryciem. Następnego dnia kwiaty z cytryną odcedzamy i wyciskamy przez gazę. Do otrzymanego płynu dodajemy cukier i gotujemy do uzyskania gęstego syropu - można gotować przez kilka godzin przez 3 kolejne dni. Gorący roztwór przelewamy do słoiczków lub butelek, które szczelnie zakręcamy i odwracamy do góry dnem.

Zażywamy łyżkę płynu 3 razy dziennie. Syrop ma termin ważności do następnych zbiorów, ale po otwarciu należy go przechowywać w lodówce. Jest doskonałym środkiem na kaszel i przeziębienie, szczególnie lubianym przez dzieci, ponieważ ma smak miodu.

Syrop z mniszka pospolitego (lekarskiego) na miodzie

Syrop z mniszka pomaga przy stanach zapalnych dróg oddechowych, kaszlu i chrypce, działa bakteriobójczo, odporność wzmacnia. Co więcej, oczyszcza organizm, wspomaga wątrobę, ułatwia trawienie, no i działa rozkurczowo, poprawia pamięć, gdyż zawiera lecytynę.
✿ Syrop robię tak:
W słoneczny dzień zbieram do koszyka kwiatostany mniszka i rozkładam w cieniu na czystym papierze, aby żyjątka wszystkie miały czas z nich wyjść. Po godzince kwiaty wrzucam do garnka, zalewam wrzącą wodą, aby były przykryte, chwilkę jeszcze gotuję. Garnek odstawić na jeden dzień, aby mikstura mocy nabrała. Następnego dnia, farfocle odcedzam przez gazę. Do płynu otrzymanego dodaję tyle miodu, ile tego płynu mam, i nalewam do butelek. Syrop na miodzie działa świetnie na zdrowie. Dla większej trwałości w lodówce go przechowuję.

Nalewka z kwiatów mniszka lekarskiego

 40 kwiatów mniszka lekarskiego

 1l wódki

Pozbawione muszek kwiaty wkładamy do słoja i zalewamy wódką. Słój szczelnie zamykamy i odstawiamy na 2 tygodnie w ciemne miejsce. Po tym czasie nalewkę filtrujemy przez gazę, wyciskając kwiaty. Dobrze jest zostawić jeszcze na tydzień płyn w słoiku, aby nalewka ustała. Dopiero wtedy przelewamy ją do butelki.

Nalewkę dozujemy po 2 łyżki 3 razy dziennie przed posiłkiem. Stosujemy w przypadku zaparć i złej przemiany materii. Doskonale też pomaga w chorobach naczyń krwionośnych, ponieważ łagodzi żylaki nóg i odbytu. Działa lekko odwadniająco i może być stosowana w nadciśnieniu tętniczym oraz chorobach nerek i pęcherza moczowego.

Wino z kwiatów mniszka lekarskiego

litrowy słoik płatków mniszka

 4 l wody

2 cytryny

1 kg miodu

15 g suszonych drożdży do białych win

Zebrane płatki rozkładamy  na białym papierze na pół godziny, następnie przekładamy do słoja i zalewamy przegotowaną letnią wodą. Nieobrane cytrusy dokładnie myjemy i wkładamy do słoja (lekko wyciskamy sok z owoców), dodajemy również miód i drożdże. Odstawiamy na 3 tyg do ciemnego pomieszczenia, mieszając co 3 dni. Po zakończonej fermentacji zawartość odciskamy przez ścierkę, zlewamy do butelek i odstawiamy w chłodne miejsce jeszcze na 9 miesięcy. 

Pijemy pół szklanki 3 razy dziennie przed posiłkami. Wino stosujemy w przypadku chorób woreczka żółciowego, w leczeniu dny moczowej oraz we wczesnych stadiach cukrzycy.

Sok z mniszka lekarskiego

W celu uzyskania soku zbieramy całą naziemną część rośliny, płuczemy w zimnej wodzie i przekręcamy przez maszynkę do mięsa lub rozdrabniamy na miazgę w malakserze, następnie sok wyciskamy przez gazę. Pijemy szklankę płynu 3 razy dziennie. Picie soku z mniszka lekarskiego daje doskonałe efekty oczyszczające i wzmacniające organizm, ma również działanie moczopędne i tym się różni od podobnie działających środków farmakologicznych,że nie wypłukuje potasu, a wręcz go uzupełnia.

Maść z mniszka na podrażnienia

60 g wazeliny kosmetycznej

40 g płatków mniszka  

Wazelinę roztopić w kąpieli wodnej, dodać płatki mniszka i podgrzewać mieszając przez minutę. Przykryć rondelek gazą i odstawić pod przykryciem na 12 godz. Ponownie podgrzać, przestudzić i odcedzić przez gazę.

Ocet winny z mniszka

300 kwiatów mniszka
6 łyżek cukru
3 litry wody

Wykonanie:

• wsyp kwiaty do naczynia, dodaj cukier i zalej wodą.
• naczynie nakryj gazą i odstaw w ciepłe miejsce.
• po około 48 godzinach zacznie się fermentacja alkoholowa (pojawią się bąbelki, woda z cukrem stopniowo zamieni się  w wino mniszkowe).
• po 7 dniach wyjmij  kwiatki z naczynia.
• zostaw płyn w ciepłym miejscu na 14 dni – w tym czasie słodkawe winko zamieni się w ocet. Gotowe.
• nie ma potrzeby dodawania drożdży czy bakterii octowych.

Zalety octu winnego mniszkowego:

• ocet jest naturalnym ekstraktem z kwiatów mniszka, zawiera wiele substancji czynnych, jak pyłek kwiatowy, luteina, flawonoidy, witaminy, minerały i substancje gorzkie.
• kwaśne środowisko octu sprawia, że wszystkie te substancje są łatwiej przyswajalne przez organizm
• ocet mniszkowy nie wymaga dodawania konserwantów ani cukru, czy obróbki termicznej.
• wykonanie octu mniszkowego nie jest pracochłonne.

Zastosowanie:

• kulinarne, jako zalewa do wiosennych surowców jadalnych (np. pąki bzu czarnego, pąki mniszka, łodyżki czosnku niedźwiedziego). Idealny również do konserwowania ryb.
• dodatek do sałatek
• dodatek do napojów, tak samo jak ocet jabłkowy: 1 łyżka octu mniszkowego na szklankę wody
• kosmetyczne: do płukania włosów, dodatek do toników.

Inne

Wczesną wiosną warto zrobić sałatkę z młodziutkich listków mniszka lekarskiego. Wspomoże i oczyści nasz organizm po zimie. Młode liście mniszka możemy spożywać z różnymi dodatkami, wg indywidualnych upodobań.

Źródło: M. Gorzkowska "Zioła - jak zbierać, przetwarzać i stosować"